Gebelik sürecinde vücuttaki kan hacmi artar ve demir ihtiyacı artar. Demir eksikliği kansızlığa neden olabilir ve doktorlar demir takviyesi önerir. Vitaminler ve mineraller de önemlidir ve doktor önerisiyle alınabilir. Uçak yolculuğu yapmak güvenlidir ancak doktor onayı alınmalı ve sık sık hareket edilmelidir. Gebelerde kabızlık sorunu sıkça görülür ve lifli besinler tüketmek, su içmek ve egzersiz yapmak kabızlığı önleyebilir. Tatile çıkarken bacakların hareketsiz kalması pıhtılaşmaya neden olabileceği için sık sık yürüyüş yapılmalı ve rahat kıyafetler tercih edilmelidir. Risksiz sporlar tercih edilmeli ve dışarıda kalan besinlerin bozulma ihtimali olduğu için dikkatli olunmalıdır.
Hamilelerin hangi bitki çaylarını içmeleri güvenlidir?
Eskiden aktarlardan zor bir şekilde edinebildiğimiz bitki çayları, artık günlük hayatımıza girmiş, market raflarında poşet çaylar olarak satılarak kolayca erişilebilir hale gelmiştir.
Gebelikte bitki çaylarını tüketirken dikkat edilmesi gerekenler vardır. Sinameki, adaçayı gibi bitki çaylarının rahim kasıcı özellikleri olduğu için bu çaylar gebelikte tüketilmemelidir. İsimlerini az duyduğumuz oğul otu, çörekotu gibi çaylar da gebelik süresince tüketilmemelidir.
Kekik çayı tansiyonun yükselmesine neden olduğu için önerilmemektedir.
Fazla bitki çayı tüketmek metabolizmayı çok hızlandırdığı için bebeğin gelişimine zararı olabilir.
![](https://www.coketkilisozler.com/wp-content/uploads/2023/03/a-cup-of-herbal-tea-during-pregnancy-bla-512x512-98088813.png)
Hamilelikte içilebilecek bitki çayları
- Ihlamur
- Rezene
- Papatya
- Zencefil
- Kuşburnu
Isırgan otu çayının anne sütünü arttırıcı özelliği olduğundan gebelikte oldugu gibi doğum sonrası da içilmesi önerilir.
Kafeinli içecekler
Gebeler için günlük tavsiye edilen tüketilmesi gereken en fazla kafein miktarı 200 mg’dir. Bir çay bardağı çay ise yaklaşık 40 mg kafein içerir. Bu nedenle kafein içeren çay, kahve, yeşil çay ve kolalı içecekler günde iki birimden fazla tüketilmemelidir. Daha yüksek seviyelerde tüketimlerde bebeğe bir zararı olmaz ancak anne adayında çarpıntı, sinirlilik, gerginlik, uykusuzluk gibi şikayetlere neden olacaktır.
Hamilelerin yatış pozisyonu nasıl olmalı?
Gebelik sürecinde anne adaylarına özellikle sol yana yatış pozisyonu önerilir. Bunun sebebi vücudun sağ taraftaki ana toplardamarın basıya uğraması sonucu özellikle vücudun alt tarafındaki toplardamarların belirginleşmesine bağlı sorunların oluşmasını engellemektir. Bu sorunlar bacaklarda oluşan varisler ve makattaki damarların genişlemesiyle oluşan basurdur. Anne adayları sol yanlarına yatarak damar toplama sisteminin rahatlamasını sağlamaktır.
Sağ tarafa yatıldığında rahim toplardamara bası yapar ve kalbe dönen kan miktarı azalır, bu da fetusa giden kan miktarında azalmaya sebep olur. Sol yana yatıldığında plasentaya giden kan miktarı artacağı için bebeğe daha fazla kan ve besin maddesi ulaşır. Aynı zamanda sol tarafa yatmak kan dolaşımındaki sirkülasyonu arttırarak vücuttaki şişlikleri azalmasını sağlar.
Uykuda bunu kontrol etmek mümkün olmayabilir, bu durumda da bebeğe bir zarar gelmez. Anne adayı gün içinde kendine zaman ayırıp 2 saat sol yanına yatabilirse bebeğe giden kan miktarı artacağından mutlaka faydalı olacaktır.
Yüksek riskli gebeliklerde bebekte gelişme geriliği, anne adayında yüksek tansiyon olduğunda hamilenin mutlaka sol yanına yatması önerilir.
Reflü sorunları olan anne adayları için önerilen yatış pozisyonu başının altına fazladan yastık koymalarıdır. Aynı zamanda yemekten sonra hemen uzanmak yerine biraz daha hareket halinde olmaları gebelikte reflü şikayetini azaltmaya yardımcı olur.
Hamilelikte mutlaka demir ve vitamin takviyesi alınmalı mı?
Gebelik sürecinde vücuttaki kan hacmi yaklaşık %50 artar. Hamilelik süresi ilerledikçe alyuvar yapımı artar, bu yapım artışı da demire olan gereksinimi çoğaltır.
İhtiyaç duyulan demir vücuttaki depolardan kullanılır ancak bu depolardaki demir oranı yetersiz kalınca takviye yapmak gerekir. Gebelikte yeteri miktarda demir alımı olmazsa anemi hastalığı ortaya çıkar.
Hamilelikte rutin kontrollerde yapılan ölçümlerde kansızlık eğilimine rastlanılırsa doktor anne adayına, demir takviyesi için kan hapları verir. Bazı durumlarda kansızlık şikayeti olmasa da demir takviyesi uygun görülebilir.
Demir eksikliğinde anne adayı beslenmesine de özen göstermeli, demir açısından zengin hayvansal gıdaları ve yeşil yapraklı sebzeleri bol miktarda tüketmelidir
Hamilelikte vitamin kullanımı
Mineraller ve vitamin insan vücudunun normal fonksiyonlarının yerine getirilmesi, gelişmesi ve büyümesi için çok önemlidir.
Gebelik sürecinde annenin yanında bebeğin de gereksinimleri karşılanacağından vitamin, mineral ve demir depolarının yeterli miktarda olması gerekir.
Gebelik kontrollerinde bazı doktorlar rutin olarak hamileye vitamin verebilirler, bazı doktorlar da iyi beslenmeye dayalı olarak vitamin önermeyebilir.
Hamilelikte vitaminler; aşırı dozda ve gereksiz yere kullanılmadığı zaman zararlı değildir.
Anne adayına Omega-3 kaynaklı balık yağı tableti verilebilir. Omega-3 tableti kullanmayan anne adayları haftada iki kez balık, günde iki tane ceviz, haftada 1-2 kez ıspanak, semizotu gibi Omega3 kaynağı yüksek olan besinler tüketmelidir.
Gebelik boyunca anne adayında kalsiyum ihtiyacı arttığından yeteri miktarda süt, yoğurt, peynir gibi gıdalar alınamıyorsa 1000 mg kalsiyum takviyesi alınmalıdır.
Anne adaylarının dikkat etmesi gereken diğer bir konu da takviye olarak aldığı demir, vitamin ve mineralleri besin yoluyla da almaya çalışmasıdır.
Hamilelerin uçak yolculuğu yapması güvenli mi?
Uçak yolculuğu için hamile kadınların doktorlarından onay ve “uçakla seyahatinde sakınca yoktur” raporu alması gerekmektedir. Bu raporun 28. haftaya kadar olan kısmında hiçbir havayolunun bunu istememesi gereklidir ama her havayolu şirketinin bu konudaki politikası farklıdır. Anne adaylarının doktordan gideceği ve döneceği günler için ayrı ayrı 2 rapor alması gerekmektedir.
Doktorundan onay ve rapor almamış anne adayları havaalanında muayene olabilir; fakat bu da ekstra masrafa ve strese neden olacaktır.
Uçak yolculuğu; şeker hastalığı, yüksek tansiyon, çoğul gebelik gibi yüksek risk oluşturmayan durumlarda güvenle yapılabilecek bir yolculuktur. Yolculuk sürecinde 2 saatte bir anne adayının yürümesi önerilir.
Çoğu uçak şirketi 34. haftadan sonra uçuş izni vermez. Kısa süreli uçak yolculuğu olmak kaydıyla bazı özel durumlarda, özel izinle doğuma 1 hafta kala bile uçak yolculuğu yapılabilir.
Hamilelikte uçak yolculuğu süresi için bir üst sınır yoktur ama özellikle 5 saati geçen yolculuklarda bu konuyu doktorla konuşmakta ve muhtemel riskleri değerlendirmekte fayda vardır.
Hamilelikte yaşanan kabızlığa karşı nelere dikkat edilmeli?
Gebelerin yaklaşık %50’sinde kabızlık sorunu vardır. Bunun başlıca sebebi bedende fazlalaşan progesteron hormonunun düz kas gevşemesi yapmasıdır.
Progesteron hormonu bağırsaklardaki kas dokusunu gevşeterek bağırsakların boşalım zamanını uzatır ve besinlerin burada daha fazla kalmasıyla bağırsak hareketlerini yavaşlatır.
Gebeliğin ilerleyen haftalarında rahimin büyümesi ve bağırsağın son kısmında baskı yapması sonucu kabızlık artan bir şekilde görülmektedir. Hamilelik sürecinde içilen demir hapları da kabızlığa etki yapar.
Gebelikte kabızlığı önlemenin yolları
Gebelik sürecinde dengeli beslenme kabızlığı önleminin en etkili yoludur.. Lifli besinlerin tüketilmesine önem verilmeli, günde 25-30 gr aralığında lifli ve posalı gıdalar tüketilmelidir. Meyve ve sebzeler, tam tahıllı veya kepek ekmeği lif içeren gıdalardır. Kahvaltıda mısır gevreği ya da yulaf ezmesi, süt ya da meyve suyu ile karıştırılarak yenebilir.
Su tüketimi de kabızlığı önleyici olduğundan yaz aylarında günde 3 litre, diğer zamanlarda ise 2,5 litre olacak şekilde içilmesi önemlidir.
Hareketsiz kalmak kabızlığın nedenlerinden biridir. Düzenli olarak haftada 2-3 defa 20-30 dakika süren egzersizler yapmak kabızlığı gidermede yardımcı olacaktır. Burada önemli olan ağır egzersizler değil, tempolu yürüyüş veya yüzme tercih etmektir.
Tatile çıkacak hamileler nelere dikkat etmeli?
Uzun yolculuğa çıkacak anne adayları bunu önceden doktorlarıyla konuşup, ondan onay ve öneri aldıklarında içleri rahat bir şekilde yolculuğa çıkabilirler.
Gebelik kanın pıhtılaşma eğilimini belirgin olarak arttırır. Bacakların uzun süre aşağı sarkık durumda ve hareketsiz kalması kanın damar içinde pıhtılaşmasına neden olabilir. Bu nedenle yolculuk sırasında 2 saatte bir 5-10 dakika yürüyüş yapmak gerekir. Uçakta veya otomobilde seyahat eden anne adaylarının bacaklarını uzatıp rahat edebilecekleri koltuk seçimi yapmaları gerekir.
Gerek hareket kısıtlılığına neden olması, gerekse molaların uzun aralıklarla ve seyrek olması nedeniyle gebelik döneminde otobüs yolculuğu önerilmemektedir. Bu nedenle sık aralıklarla mola verilebilecek özel araçla yolculuk ya da uçak yolcuğu seyahat için daha doğru bir seçim olacaktır.
Yolculuğa çıkacak gebeler giysi seçiminde rahat kıyafetleri tercih etmelidir. Kolayca çıkarılıp değiştirilecek üstler, bel bölgesini sıkmayacak, gebelik dönemine uygun beli rahat pantolonlar seyahat için daha doğru olacaktır.
Yaz aylarında saat 12 ile 16 arasında güneş ışınlarına dikkat etmeli, 40 faktör ve üzeri koruyucu krem kullanmalıdır. Yaz süresince günde 3,5 litreye kadar su tüketilmeli. Yine yaz aylarında dışarıda kalan besinlerin bozulma ihtimali olduğu için dikkatli olarak besin zehirlenmelerine karşı önlem alınmalıdır.
Kış aylarında yapılacak tatillerde ise riskli sporlardan kaçınmak gerekir. Kış aylarında tatile çıkacak anne adaylarına kayak yapmaları önerilmez.