1475 sayılı İş Kanunu’na göre süresi belli olmasa da sürekli hizmet sözleşmelerinde işveren dilerse sözleşmenin süresinin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin iş sözleşmesini feshedebilir.
İşverenin iş sözleşmesinin bitimini beklemeksizin sözleşmeyi feshedebilmesi için,
- İşçinin özel hayatından ya da içki düşkünlüğünden doğacak hastalığa veya sakatlığa uğraması halinde, bu nedenle doğan devamsızlığın ardı ardına 3 iş günü veya 1 ayda 5 iş gününden fazla sürmesi,
- İşçinin tutulduğu herhangi bir hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun sağlık kurulunca saptanması,
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayacak haller ve benzerlerinin oluşması,
- İşçiyi 1 haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan bir zorlayıcı sebebin ortaya çıkması gerekir.
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller
İş sözleşmesinin feshi için yeterli olacak ahlak ve iyi niyet kuralları arasında en başta, hizmet akdinin esaslarının başında işçinin işvereni yanıltması geliyor.
Eğer işçideki vasıflar ve şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler ve sözler söylemişse işveren iş sözleşmesini feshedebilir.
Bunların ardından gelen ve bildirimsiz fesih hakkını doğuran haller şunlar:
- İşçinin işveren yahut aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi ya da davranışlarda bulunması,
- İşveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve iftirada bulunması,
- İşçi işverenin evinde yatılı olarak kalıyorsa, o evin adabına ve usullerine uygun davranmaması veya genel ahlak bakımından düzgün olmaması,
- İşçinin işverene yahut aile üyelerinden birine, işverenin diğer işçilerine sataşması,
- İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması,
- İşçinin işyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmesi, işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanması (*),
- İşçinin işverenin güvenini kötüye kullanması,
- Hırsızlık yapması,
- İşverenin meslek sırlarını ortaya atması gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması,
- İşçinin işyerinde 7 günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi,
- İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebi olmadan ardı ardına 2 gün veya 1 ay için herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut 1 ayda 3 iş günü işine devam etmemesi,
- İşçinin yapmaktan sorumlu olduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmaması,
- İşçinin kendi isteği ya da ihmali yüzünden iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi,
- İşverenin malı olan makinelerin, tesisatın ve/veya başka eşyaların ve maddelerin 10 günlük ücretininin tutarı ile ödeyemeyecek derecede hasara veya kayba uğratması
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller kapsamına girer.
İşverenin derhal fesih hakkını kullanma süresi
Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan durumlara dayanarak işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, işverenin öğrendiği günden başlayarak 6 iş günü geçtikten sonra ve fiilin gerçekleşmesinden itibaren 1 yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bu 1 yıllık süre uygulanmaz.
İşçinin işverenine bildirimde bulunmadan iş sözleşmesini feshetmesi ile ilgili bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.
(*) İşveren, işyeri eklentilerinden sayılan kısımlarda, ne gibi hallerde, hangi zamanda ve hangi şartlarla alkollü içki içilebileceğini tayin ve tespit edebilir.
Buna göre,
- Alkollü içki yapılan işyerlerinde çalışan ve işin gereği olarak imalâtı kontrolle görevlendirilen işçiler,
- Kapalı kaplarda veya açık olarak alkollü içki satılan veya içilen işyerlerinde işin gereği alkollü içki içmek zorunda olan işçiler,
- İşinin niteliği gereği müşterilerle birlikte alkollü içki içmek zorunda olan işçiler için bu madde uygulanmaz.